HÜCRE VE HÜCRENİN ORGANELLERİ

Canlılar birbirinden farklı gibi gözükseler de mikroskopla incelendiğinde gözle görülemeyecek kadar

küçük hücrelerden oluşmaktadır.

Büyüme, gelişme, beslenme, solunum, boşaltım ve üreme gibi yaşamsal olaylar canlılar için ortak özelliktir.

Canlılar varlıklarını sürdürebilmesini sağlayan yaşamsal olaylar hücrelerde gerçekleşir.

Canlılık olaylarının gerçekleştiği hücreler çekirdek, sitoplazma ve hücre zarı olmak üzere 3 temel kısımdan oluşmaktadır.

Hücrenin Temel Kısımları

Hücre Zarı:

•Hücreye şekil ve dayanıklılık verir

•Hücreyi dış etkilerden korur

•Seçici ve geçirgendir.

•Canlıdır

Hücre Duvarı:

•Sadece bitki hücresinde bulunur

•Cansızdır

•Hücre zarının dışında bulunur

•Bitki hücrelerine dayanıklılık sağlar ve korur.

Çekirdek:

Hücrenin yönetim merkezidir ve yaşamsal olayların yürütülmesi çekirdek tarafından yürütülür.

Çekirdeğin yapısında bulunan kalıtsal materyaller bulunur.

Kromozom: canlılıkla ilgili kalıtsal yapıları taşır.

DNA:hücrenin yönetici molekülüdür. Üzerinde genetik kodları taşır.

Gen:DNA üzerinde bulunan bir özellikle özelleşmiş DNA bölümleridir.

Sitoplazma: Hücre zarı ve çekirdek arasında bulunan büyük bir bölümü sudan oluşan yarı akışkan maddedir.

Sitoplazma ; sindirim, enerji üretme, solunum gibi yaşamsal olayların gerçekleştiği yerdir.

Sitoplazmada yaşamsal olayların gerçekleşti yapılara organel denir.

Sitoplazmada; kloroplast, mitokondri, koful, ribozom, golgi cisimciği, endoplazmik retikulum , sentriyol ve lizozom gibi yaşamsal olayların gerçekleştiği organeller bulunur.

Mitokondri besinleri parçalayarak hücrenin enerji ihtiyacını karşılayan organeldir

•Bitki ve hayvan Hücrelerinde bulunur

  

Ribozom:  Hücreye özgü protein sentezi yapar.

• Bitki ve hayvan hücresinde bulunur.

Endoplazmik Retikulum Hücre zarı ve Çekirdek arasında bulunur Hücre içi madde iletimi sağlar

• Bitki ve hayvan hücresinde bulunur.

Koful Besin, su ve atık madde depolayabilir

•Bitki ve hayvan hücrelerinde bulunur

•Hayvan hücrelerinde küçük ve çok sayıda iken bitki hücrelerinde büyük ve az sayıdadır

Golgi Cisimciği salgı maddelerinin oluşmasında görevlidir Vücudumuzda ter, tükürük ve süt bezlerinde bulunur.

• Bitki ve hayvan hücrelerinde bulunur

Kloroplast sadece bitki hücrelerinde bulunur Kloroplast yapısında yeşil renkli klorofil içerir.

•Su ve karbondioksit kullanarak klorofil maddesi yardımıyla besin ve oksijen üretir Bu olaya fotosentez denir.

Lizozom hücre içerisinde yapılı besinlerin sindirilmesini sağlar.

•Hayvan hücrelerinde bulunur

Sentriyol hücre bölünmesinde görevlidir Bölünme sırasında iğ iplikleri oluşturur.

• Sadece hayvan hücrelerinde bulunur

Bitki Ve Hayvan Hücresi Arasındaki Farklar

HÜCRE

HÜCRE 

Temel canlılık olaylarının geliştiği canlıların en küçük yapı birimine hücre denir

*Hücreler gözle görülemeyecek kadar küçük yapılardır. mikroskop yardımıyla görüle bilinirler.

*hücrenin 3 temel kısmı vardır.

-hücre zarı

-çekirdek

-sitoplazma 

hücrenin kısımları

hücrenin kısımları

Hücre zarı

-Hücrenin etrafını çepe çevre sarar ve hücreyi dış etkenlerden korur.

-hücreye şekil verir.

-hücrenin ihtiyacı olan maddeleri alır ve atıkların hücre dışına atılmasını sağlar. bu özelliğinden seçici ve geçirgen denilmiştir.

-Canlıdır.

*bitki hücresinde olup hayvan hücresinde bulunmayan hücre çeperi(hücre duvarı) bitkiye dayanıklık sağlar.hücre çeperi cansızdır.

Çekirdek

*hücrenin yönetim merkezidir.

*kalıtım materyallimizi taşıyan DNA burada bulunur.

*bitki ve hayvan hücrelerde bulunur.

-gelişmemiş hücrelerde çekirdek yoktur.kalıtım materyali sitoplazma da bulunur.

kalıtım materyalimizi taşıyan parçalara gen .DNA ve özel proteinlerin bir araya gelmesine kromozom denir

Sitoplazma 

Hücre zarı ve çekirdek arasını dolduran yumurta akına benzeyen sıvıya sitoplazma denir.

Sitoplazma da bulunan organeller:

• mitokondri: Hücre içinde besinleri parçalayarak enerji üretilmesini sağlar.hücrenin enerji santralidir.

            Fazla enerji harcayan hücrelerde birden fazla bulunabilir. Kas,sinir ve karaciğer hücresi gibi

• sentrozom:  Hücre bölünmesine görevlli 2 sentriyolden oluşmuştur. İğipliklerini oluşturur.

• Ribozom: Bütün canlılarda bulunur.protein üretiminde görevlidir.

• Lizozom: Hücre içi sindirimi sağlar. Hayvan hücreleri ve ilkel bitkilerde bulunur.gelişmiş bitkilerde bulunmaz.

• Golgi cisimciği: Hücre içinde salgı salgılanması ve paketleme görevi görür.

• Koful: Hcre içinde atık maddelerin bir süre depolandığı yerdir.

 -Bitki hücresinde büyük ve sayı olarak az

-Hayvan hücresinde küçük ve çok bulunur.

• Endoplazmik retikulum: Madde taşınmasında görevlidir.Kanallarda oluşmuştur.

• Plastitler: Sadece bitki hücresinde bulunur.

-Kloroplast: bitkilere yeşil rengi verir.Karbondioksit , su ve ışığı kullanarak besin ve oksijen üretir.Fotosentezin olayını gerçekleştirir.

-Kromoplast:Bitki hücrelerine sarı, kırmızı,ve turuncu rengi verir.

-Lökoplast:  Rensizdir. Besin depolanmasını sağlar.

Bitki ve Hayvan Hücresi Arasındaki Farklar

bitki hücresi

hayvan hücresi 

                  bitki hücresi                                                                               hayvan hücresi                                                                           

1.Şekli köşelidir.                                                                    1.  şekli ovalimsidir.

2.Hücre çeperi bulunur.                                                          2.  hücre çeperi bulunmaz.

3.Sentrozom bulunmaz.                                                         3.   sentrozom bulunur.

4.Koful büyük ve sayıca az                                                    4.   Kofullar küçük ve sayıca çok

5.Plastitler bulunur.                                                                5. plastitleri bulunmaz




NOT: -Lizozom hayvan hücresi ve ilkel yapılı bitkilerde bulunur gelişmiş yapılı bitkilerde bulunmaz

 -Hücre kelime olarak boş odacık anlamına gelir