ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

 

ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

 

Enerji dönüşümü: cismin sahip olduğu enerji türünün değişmesine enerji dönüşümü denir. Cismin sahip olduğu enerji türü değişse bile toplam enerjisi değişmez bu olaya enerji korunumu denir. 

 

Kinetik enerji: hareketli cisimlerin sahip oldukları enerjiye kinetik enerji denir.

Potansiyel enerji: yerden yukarıya doğru çıkarılan cisimler yer çekimine karşı iş yaparlar, sahip oldukları yükseklikten dolayı sahip oldukları enerjiye çekim potansiyel enerji denir.

 
Potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi;

 

Baraj gölünde biriktirilen su belirli bir potansiyel enerjiye sahip olur. Yüksekten bırakılan suyun sürati artmaya başlar sürati artan suyun kinetik enerjisi artarken yüksekliği azalan suyun potansiyel enerjisi azalır. Potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi görülür.

 

Ağaçtaki elmanın yüksekliğine bağlı sahip olduğu potansiyel enerjisi vardır. Elma ağaçtan düşerken yüksekliği azaldığından potansiyel enerji azalır. Elma yere düşerken sürati artacağından kinetik enerjisi artmaya başlar. Potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi görülür.

 

Yukarıdan aşağıya gönderilen cisimlerin yere olan yakınlığı azaldığından potansiyel enerjisi azalır. Sürati artacağından dolayı kinetik enerjisi artar.

 

Kinetik Enerjinin Potansiyel Enerjiye Dönüşmesi

 

Aşağıdan yukarı doğru atılan kep yukarı doğru ilerledikçe sürati azalır ve Yüksekliği artığından dolayı potansiyel enerjisi artar. kinetik enerjinin-potansiyel enerjiye dönüşümü görülür.

 

aşağıdan yukarıya gönderilen cisimlerin yere olan mesafesi artığından potansiyel enerjisi artar. Sürati azalmasından dolayı kinetik enerjisi azalır. kinetik enerjinin-potansiyel enerjiye dönüşümü görülür.

 

Yukarı yönlü hareket: cisim yükseklik kazanırken potansiyel enerjisi artarken yükseklik kazandıkça sürati azalır ve kinetik enerjisi azalır.

Aşağı yönlü hareket: cisim aşağı yönlü hareket ederken sürati artar ve kinetik enerjisinde azalma görülürken yüksekliği azaldıkça potansiyel enerjisi azalmaya başlar.

 

 Bir ipin ucuna asılan bilyenin sabit bir noktada sallanması sonucu izlediği yol şekildeki gibidir. Çekim potansiyel enerjisi ve kinetik enerjileri hakkında yorum yapınız.

 

Bilye 1 Yönünü izlerse: Cismin sürati azalacağından kinetik enerjisi azalır. Yüksekliği artığından dolayı çekim potansiyel enerjisi artar. Kinetik enerji çekim potansiyel enerjisine dönüşür.

Bilye 2 Yönünü izlerse: bilyenin  yüksekliği azaldığı için çekim potansiyel enerjisi azalır. bilyenin sürati artığından  kinetik enerjisi artar

Bilye 3 Yönünü izlerse: bilyenin  yüksekliği azaldığı için çekim potansiyel enerjisi azalır. Bilyenin sürati artığından  kinetik enerjisi artar.

Bilye 4 Yönünü izlerse: Cismin sürati azalacağından kinetik enerjisi azalır. Yüksekliği artığından dolayı çekim potansiyel enerjisi artar. Kinetik enerji çekim potansiyel enerjisine dönüşür.

 Sürtünme Kuvvetinin Kinetik Enerjiye Etkisi

 Sürtünme kuvvetinin daha önceki yıllarda cismin hareket yönüne ters yönde hareket ettiğini öğrenmiştik.

 

Okul bahçesinde hareket ettirdiğimiz futbol topunun bir süre sonra durmasının nedeni sürtünme kuvvetinin topun hareket yönüne ters yönde olmasıdır.

Bu örnekten anlaşılacağı gibi topun kinetik enerjisi(hareket) sürtünme kuvvetiyle ısı enerjisine dönüşür.

 

 

Deniz motoru kapatıldığında bir süre sonra durmasının nedeni su direnci(sürtünme kuvveti) deniz motorunun kinetik enerjisini ısı enerjisine dönüştürür.

 

Yamaç paraşütüyle atlayan bir kişinin yavaş bir şekilde aşağı inmesini sağlayan hava direncidir. hava direnci paraşütcünün hareket yönüne zıt yönde etki ederek hareketini yavaşlatır. kinetik enerjisi sürtünme kuvvetiyle ısı enerjisine dönüşür

 

 Sürtünme kuvveti cisimlerin hareketini yavaşlatıcı yönde hareket ederler.

 

KANALIMIZA ABONE OLMAYI UNUTMAYINIZ.

ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ VE ENERJİ SANTRALLERİ

ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ VE ENERJİ SANTRALLERİ

Elektrik enerjisi günlük hayatta bir çok yerde kullanılır.Elektrik enerjisini kullandığım araçlar ısı enerjisine ,hareket enerjisine ya da ışık enerjisine dönüştürürler.

Elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştüren araçlar

fırın,elektrikli sobalar,ketıl,ütü,tost makinesi araçlar içerisindeki iletken kablodan elektrik akımı geçirilmesi sonucu akor olması sonucu telin sıcaklığı değişmiştir.Elektrik enerjisi ısı enerjisine dönüşmüş olur.

Elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştüren araçlar

Lamba,araç farları ,el feneri,televizyon gibi araçlar elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştürür.

Elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştüren araçlar

Elektrik enerjisini hareket enerjisine çeviren araçların içinde motor vardır,motor elektrik enerjisini hareket enerjisine çevirir.motorun içerisinden akım geçtiğinde mıknatısla etkileşim geçirir ve motor hareket etmiş olur.

Vantilatör,uzaktan kumandalı oyuncak araba,mikser,dikiş makinesi,matkap ,çamaşır makinesi luna park ve oyuncak robot gibi araçlar Elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştüren araçlardır.

sigorta: Elektrik tellerinin aşırı ısınması sonucu oluşa bilecek olumsuz sonuçları ortadan kaldırmak için kullanılan araçlardır. Kullandığımız elektrikli araç 2 A (amper) ile çalışıyorsa kullancağımız sigorta en az 3 A(amper) olmalıdır.

jeneratör: Elektrik akımı ile elektrik enerjisi üretebilen araçlara jeneratör denir.Jeneratörler güç santrallerinde bulunarak elektrik enerjisi üretir.

Güç Santralleri

Hidroeletrik santralli:Suyun sahip olduğu potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi sonucu elektrik enerji üretilir.

Termik santraller: Fosil yakıtları (kömür,petrol ve doğal gazın) yanması sonucu açığa çıkan enerjiden elektrik enerjisi üretilir.

Jeotermal santrali: yerin derinliklerinden çıkan sıcak suyun sahip olduğu enerjiden elektrik enerjisi elde edilir.

Rüzgar santrali: rüzgarın sahip olduğu hareket enerjisinden elektrik elde edilir.

nükleer enerji santrali:  Atomun parçalanması sonucu açığa çıkan enerjiden elektrik enerjisi üretilir.

ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

Enerji dönüşümü: cismin sahip olduğu enerji türünün değişmesine enerji dönüşümü denir.Cismin sahip olduğu enerji türü değişse bile toplam enerjisi değişmez bu olaya enerji korunumu denir. 

Potansiyel enerjinin - Kinetik enerjiye dönüşümü:

    Barajda biriktirilen suyun yüksekten aşağıya doğru gönderildiğinde potansiyel enerjisi azalırken suyun sürati artığından kinetik enerjisi artar. Potansiyel enerjinin - Kinetik enerjiye dönüşümü görülür.

Yukarıdan aşağıya doğru atılan atılan topun yüksekliği azalacağından sahip olduğu potansiyel enerji azalır top aşağı yaklaştığında sürati artacağında kinetik enerjisi artar.Potansiyel enerjinin - Kinetik enerjiye dönüşümü görülür.

Not: Yukarıdan aşağıya gönderilen cisimlerin yere olan yakınlığı azaldığından potansiyel enerjisi azalır.Sürati artacağından dolayı kinetik enerjisi artar.

,

kaydıraktan kayan çocuk

kayak yapan kayakçı

dağdan aşağıya inen çığ

 Potansiyel enerjinin - Kinetik enerjiye dönüşümü görülür.

kinetik enerjinin-potansiyel enerjiye dönüşümü:

Aşağıdan yukarı doğru atılan kep yukarı doğru ilerledikçe sürati azalır ve Yüksekliği artığından dolayı potansiyel enerjisi artar. kinetik enerjinin-potansiyel enerjiye dönüşümü görülür.

Havaya atılan top yükseldikçe sürati azalır ve hareket enerjisi azalır ve yükseldikçe potansiyel enerjisi artar. kinetik enerjinin-potansiyel enerjiye dönüşümü görülür.

Not: aşağıya yukarıdan gönderilen cisimlerin yere olan mesafesi artığından potansiyel enerjisi artar.Sürati artacağından dolayı kinetik enerjisi azalır.

                      

             

Açıklamalı soru:

    Bir ipin ucuna asılan bilyenin sabit bir noktada sallanması sonucu izlediği yol şekildeki gibidir.Çekim potansiyel enerjisi ve kinetik enerjileri hakkında yorum yapınız.

Bilye 1 Yönünü izlerse: Cismin sürati azalacağından kinetik enerjisi azalır.yüksekliği artığından dolayı çekim potansiyel enerjisi artar. Kinetik enerji çekim potansiyel enerjisine dönüşür.

Bilye 2 Yönünü izlerse: bilyenin  yüksekliği azaldığı için çekim potansiyel enerjisi azalır.bilyenin sürati artığından  kinetik enerjisi artar.

Bilye 3 Yönünü izlerse: bilyenin  yüksekliği azaldığı için çekim potansiyel enerjisi azalır.bilyenin sürati artığından  kinetik enerjisi artar.

Bilye 4 Yönünü izlerse: Cismin sürati azalacağından kinetik enerjisi azalır.yüksekliği artığından dolayı çekim potansiyel enerjisi artar. Kinetik enerji çekim potansiyel enerjisine dönüşür.

Not:

 K ve M noktalarında çekim potansiyel enerjisi en fazla kinetik enerji en azdır.

L noktasında  kinetik enerji max.çekim potansiyel enerjisi minimumdur.

Sürtünme Kuvvetinin Kinetik Enerjiye Etkisi

  Sürtünme kuvvetinin daha önceki yıllarda cismin hareket yönüne ters yönde hareket ettiğini öğrenmiştik.

  ***Okul bahçesinde hareket ettirdiğimiz futbol topunun bir süre sonra durmasının nedeni sürtünme kuvvetinin topun hareket yönüne ters yönde olmasıdır.

---Bu örnekten anlaşılacağı gibi topun kinetik enerjisi(hareket) sürtünme kuvvetiyle ısı enerjisine dönüşür.

***Deniz motoru kapatıldığında bir süre sonra durmasının nedeni su direnci(sürtünme kuvveti) deniz motorunun kinetik enerjisini ısı enerjisine dönüştürür.

***Yamaç paraşütüyle atlayan bir kişinin yavaş bir şekilde aşağı inmesini sağlayan hava direncidir.

---hava direnci paraşütcünün hareket yönüne zıt yönde etki ederek hareketini yavaşladır.kinetik enerjisi sürtünme kuvvetiyle ısı enerjisine dönüşür.

Not: Sürtünme kuvveti cisimlerin hareketini yavaşlatıcı yönde hareket ederler.