DNA ve GENETİK KOD
İnsanlara anne ve babalarından sadece ev, toprak ve para miras olarak kalmaz.Anne babalarımızdan kalan mirasların başında saç geni,boy uzunluğu,kan grubu,ten rengi gibi özellikleri de miras olarak kalır.Bu miras anne babalarımızdan bizlere DNA üzerinde bulunan genler ile aktarılır.
Kalıtsal yapı hücrenin içinde çekirdekte bulunur.
Kromozom:
DNA ve özel proteinlerin bir araya gelerek oluşturdukları kalıtsal yapıya kromozom denir.
*DNA kısalıp kalınlaşarak kromozomları meydana getirir.
Canlıların kromozom sayıları bir birinden farklı olduğu gibi bir birine eşit olabilir.
kromozom sayısı:
* Canlının vücut büyüklüğü hakkında bilgi vermez.
* Canlının gelişmişliği hakkında bilgi vermez.
*Farklı canlıların kromozom sayıları aynı olabilir.
Canlıların yaşamsal olaylarını (büyüme, gelişme, solunum ve sindirim gibi) yöneten yönetici moleküle DNA denir.
*Yangın merdivenine benzer ve sarmal yapıdadır.
* Çift zincirlidir.
*Hücre bölünmesi önce kendini eşler.
* Bir nükleotit bir fosfat, bir deoksiriboz şekeri ve bir nükleotitin bir araya gelmesiyle oluşur.
* Canlının gelişmişliği hakkında bilgi vermez.
*Farklı canlıların kromozom sayıları aynı olabilir.
DNA
Canlıların yaşamsal olaylarını (büyüme, gelişme, solunum ve sindirim gibi) yöneten yönetici moleküle DNA denir. *Yangın merdivenine benzer ve sarmal yapıdadır.
* Çift zincirlidir.
*Hücre bölünmesi önce kendini eşler.
Gen
DNA üzerinde yer alan görev birimlerine gen denir.
* Genler nükleotitlerin bir araya gelmesiyle oluşur.
* DNA zinciri üzerinde yaklaşık 30.000 ne yakın gen olduğu tahmin edilmektedir.
*Her bir özellikle ilgili genlerin yapısı birbirinden farklıdır.(saç,göz,ten rengi ve kan grubu geni gibi)
Yukarıda X ile gösterilen kısım DNA üzerinde yer alan geni gösterir.
Nükleotit
DNA yı oluşturan yapı birimlerine nükleotit denir.* Bir nükleotit bir fosfat, bir deoksiriboz şekeri ve bir nükleotitin bir araya gelmesiyle oluşur.
Bir nükletoit adını yapısındaki organik bazdan alır.
* DNA zincirinde Adenin(A) bazının karşısına daima Timin(T) bazı gelir.
* DNA zincirinde Guanin(G) bazının karşısına daima Sitozin(C) bazı gelir.
Yukarıdaki DNA parçasında :
* 6 Tane Fosfat(F) bulunur.
*6 Tane şeker bulunur.
* 1 tane Adenin bazı(A) ve 1 tane Timin bazı(T) bulunur.
*2 tane guanin bazı(G) ve 2 tane Sitozin bazı(C) bulunur.
Not:
-Bir DNA zincirinde Adenin sayısı=Timin sayısı
-Bir DNA zincirinde Guanin sayısı=Sitozin sayısına
-Bir DNA zincirinde Nükletit sayısı=Fosfat sayısına=Şeker sayısına
-Nükleotit sayısı=A+T+G+C toplamına
-A+G=T+C ya da A+C=T+G olur.
*Yukarıda verdiğimiz kavramları büyükten küçüğe sıralar isek
Hücre> Çekirdek> Kromozom> DNA> GEN> Nükleotit> Organik Baz
*Test sorularında ençok karşımıza çıkan sıralama
Kromozom> DNA> GEN> Nükleotit
Canlıları birbirinden farklı kılan DNA larındaki nükleotit sayısı ve nükleotit dizilişlerinin farklı olmasıdır.
HÜCRE BÖLÜNMESİ
Bir hücre neden bölünür sorusuna verilecek cevap
* Hücrenin hacimce artması sonucu çekirdeğin hücreyi yönetemez hale gelir ve çekirdek hücreye bölün emri verir.
* Hücre bölünmesinden önce DNA kendini eşler.Bu eşleme sonunda kalıtsal yapıyı diğer hücrelere aktarılmasını sağlar.
* Hücrenin hacimce artması sonucu çekirdeğin hücreyi yönetemez hale gelir ve çekirdek hücreye bölün emri verir.
* Hücre bölünmesinden önce DNA kendini eşler.Bu eşleme sonunda kalıtsal yapıyı diğer hücrelere aktarılmasını sağlar.
DNA eşlemesi sırasında
1. Organik bazlar arsındaki zayıf hidrojen bağları kopar.
2.DNA zinciri bir fermuar gibi ikiye ayrılır.
3.Sitoplazmada serbest halde bulunan organik bazalar çekirdeğe gelir.
4.Adeninin karşısına Timin bazı , guaninin karşısına sitozin bazı gelir.
5. İlk DNA nın aynısı iki yeni DNA oluşur.
Eşleme sonunda DNA miktarı iki katına çıkar ve hücre bölünmesi başlar.
