DNA ve tarihçesi

DNA ve Genler

DNA, yaşam için gerekli bir moleküldür. Vücudumuza nasıl geliştirileceğini ve çalışacağını anlatan talimatları içeren bir tarif gibi davranır.

DNA neyi temsil eder?

DNA, deoksiribonükleik asit için kısa.

DNA neden yapılmıştır?

DNA, nükleotitler denilen bir şeyden oluşan uzun ve ince bir moleküldür. Dört farklı tipte nükleotit vardır: adenin, timin, sitozin ve guanin. Genellikle ilk harfleriyle temsil edilirler:

• A- adenin
• T-timin
• C - sitozin
• G - guanin

Nükleotidleri bir arada tutmak, fosfat ve deoksiribozdan yapılmış bir omurgadır. Nükleotitler bazen "baz" olarak adlandırılır.

DNA molekülünün temel yapısı

Vücudumuzdaki Farklı Hücreler Vücudumuzun 210 civarında farklı hücre tipi vardır. Vücudumuzun çalışması için her hücre farklı bir iş çıkarır. Kan hücreleri, kemik hücreleri ve kaslarımızı oluşturan hücreler vardır. Hücreler ne yapacağını nasıl bilir? Hücreler DNA'dan ne yapılacağına dair talimatlarını alır. DNA bir bilgisayar programı gibi davranır. Hücre bilgisayar veya donanım ve DNA program veya koddur.

DNA Kodu

DNA kodu, nükleotidlerin farklı harfleri tarafından tutulur. Hücre, DNA üzerindeki talimatları “okuduğunda” farklı harfler talimatları temsil eder. Her üç harf de kodon denilen bir kelimeyi oluşturur. Bir kodon dizisi şöyle görünebilir:

ATC TGA GGA AAT GAC ÇAĞRISI

Sadece dört farklı harf olmasına rağmen, DNA molekülleri binlerce harf uzunluğundadır. Bu, milyarlarca ve milyarlarca farklı kombinasyona izin verir.

Genler

Her DNA dizisinde gen adı verilen komutlar bulunur. Bir gen, hücreye spesifik bir proteinin nasıl üretileceğini söyler. Proteinler hücre tarafından belli işlevleri yerine getirmek, büyümek ve hayatta kalmak için kullanılır.

DNA Molekülünün Şekli

Her ne kadar DNA mikroskop altında çok ince uzun iplere benzese de, DNA'nın kendine özgü bir şekli olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu şekle çift sarmal denir. Çift sarmalın dış kısmında, DNA'yı bir arada tutan omurga bulunur. Büküm yapan iki omurga kümesi var. Omurgalar arasında A, T, C ve G harfleriyle temsil edilen nükleotitler vardır. Farklı bir nükleotit, her bir omurgaya bağlanır ve daha sonra merkezdeki başka bir nükleotite bağlanır.

Sadece belirli nükleotit setleri birbirine uyabilir. Onları yapboz parçaları gibi düşünebilirsiniz: A sadece T ve G ile sadece C ile bağlanır.

DNA hakkında ilginç gerçekler

• Gezegendeki her insanın DNA'sının yaklaşık yüzde 99,9'u aynı. Bu farklı olan yüzde 0.1'i hepimizi eşsiz yapan şey.
• DNA'nın çift sarmal yapısı 1953 yılında Dr. James Watson ve Francis Crick tarafından keşfedildi .
• Vücudunuzdaki tüm DNA moleküllerini çözüp uçtan uca yerleştirirseniz, Güneş'e uzanıp birkaç kez geriye doğru uzanır.
• DNA, hücre içinde kromozom adı verilen yapılarda düzenlenir.
• DNA ilk önce 1869'da İsviçreli biyolog Friedrich Meischer tarafından izole edildi ve tanımlandı.

DNA VE GENETİK KOD

DNA ve GENETİK KOD

İnsanlara anne ve babalarından sadece ev, toprak ve para miras olarak kalmaz.Anne babalarımızdan kalan mirasların başında saç geni,boy uzunluğu,kan grubu,ten rengi gibi özellikleri de miras olarak kalır.Bu miras anne babalarımızdan bizlere DNA üzerinde bulunan genler ile aktarılır.

Kalıtsal yapı hücrenin içinde çekirdekte bulunur.

Kromozom:  

DNA ve özel proteinlerin bir araya gelerek oluşturdukları kalıtsal yapıya kromozom denir.

*DNA kısalıp kalınlaşarak kromozomları meydana getirir.

                                 

Canlıların kromozom sayıları bir birinden farklı olduğu gibi bir birine eşit olabilir.

                                    

kromozom sayısı:

* Canlının vücut büyüklüğü hakkında bilgi vermez.

* Canlının gelişmişliği hakkında bilgi vermez.

*Farklı canlıların kromozom sayıları aynı olabilir.

DNA

Canlıların yaşamsal olaylarını (büyüme, gelişme, solunum ve sindirim gibi) yöneten yönetici moleküle DNA denir. 

     

*Yangın merdivenine benzer ve sarmal yapıdadır.

* Çift zincirlidir.

*Hücre bölünmesi önce kendini eşler.

Gen

DNA üzerinde yer alan görev birimlerine gen denir.

* Genler nükleotitlerin bir araya gelmesiyle oluşur.

* DNA zinciri üzerinde yaklaşık 30.000 ne yakın gen olduğu tahmin edilmektedir.

*Her bir özellikle ilgili genlerin yapısı birbirinden farklıdır.(saç,göz,ten rengi ve kan grubu geni gibi)

                                           

Yukarıda X ile gösterilen kısım DNA üzerinde yer alan geni gösterir.

Nükleotit

DNA yı oluşturan yapı birimlerine nükleotit denir.

* Bir nükleotit bir fosfat, bir deoksiriboz şekeri ve bir nükleotitin bir araya gelmesiyle oluşur.

Bir nükletoit adını yapısındaki organik bazdan alır.

                                    

* DNA zincirinde Adenin(A) bazının karşısına daima Timin(T) bazı gelir.

* DNA zincirinde Guanin(G) bazının karşısına daima Sitozin(C) bazı gelir.

Yukarıdaki DNA parçasında :

* 6 Tane Fosfat(F) bulunur.

*6 Tane şeker bulunur.

* 1 tane Adenin bazı(A) ve 1 tane Timin bazı(T) bulunur.

*2 tane guanin bazı(G) ve 2 tane Sitozin bazı(C) bulunur.

Not:

-Bir DNA zincirinde Adenin sayısı=Timin sayısı

-Bir DNA zincirinde Guanin sayısı=Sitozin sayısına

-Bir DNA zincirinde Nükletit sayısı=Fosfat sayısına=Şeker sayısına

-Nükleotit sayısı=A+T+G+C toplamına 

-A+G=T+C  ya da A+C=T+G  olur.

*Yukarıda verdiğimiz kavramları büyükten küçüğe sıralar isek

Hücre> Çekirdek> Kromozom> DNA> GEN> Nükleotit> Organik Baz 

                                  

*Test sorularında ençok karşımıza çıkan sıralama

Kromozom> DNA> GEN> Nükleotit

Canlıları birbirinden farklı kılan DNA larındaki nükleotit sayısı ve nükleotit dizilişlerinin farklı olmasıdır.

HÜCRE BÖLÜNMESİ

Bir hücre neden bölünür sorusuna verilecek cevap

* Hücrenin hacimce artması sonucu çekirdeğin hücreyi yönetemez hale gelir ve çekirdek hücreye bölün emri verir.


*  Hücre bölünmesinden önce DNA kendini eşler.Bu eşleme sonunda kalıtsal yapıyı diğer hücrelere aktarılmasını sağlar. 

DNA eşlemesi sırasında 

                    



1. Organik bazlar arsındaki zayıf hidrojen bağları kopar.

2.DNA zinciri bir fermuar gibi ikiye ayrılır.

3.Sitoplazmada serbest halde bulunan organik bazalar çekirdeğe gelir.

4.Adeninin karşısına Timin bazı , guaninin karşısına sitozin bazı gelir.

5. İlk DNA nın aynısı iki yeni DNA oluşur.


 Eşleme sonunda  DNA miktarı iki katına çıkar ve hücre bölünmesi başlar.

DNA ve GENETİK KOD

İnsanlara anne ve babalarından sadece ev, toprak ve para miras olarak kalmaz.Anne babalarımızdan kalan mirasların başında saç geni,boy uzunluğu,kan grubu,ten rengi gibi özellikleri de miras olarak kalır.Bu miras anne babalarımızdan bizlere DNA üzerinde bulunan genler ile aktarılır.

Kalıtsal yapı hücrenin içinde çekirdekte bulunur.

Kromozom:  

DNA ve özel proteinlerin bir araya gelerek oluşturdukları kalıtsal yapıya kromozom denir.

*DNA kısalıp kalınlaşarak kromozomları meydana getirir.

                                 

Canlıların kromozom sayıları bir birinden farklı olduğu gibi bir birine eşit olabilir.

                                    

kromozom sayısı:

* Canlının vücut büyüklüğü hakkında bilgi vermez.

* Canlının gelişmişliği hakkında bilgi vermez.

*Farklı canlıların kromozom sayıları aynı olabilir.

DNA

Canlıların yaşamsal olaylarını (büyüme, gelişme, solunum ve sindirim gibi) yöneten yönetici moleküle DNA denir. 

     

*Yangın merdivenine benzer ve sarmal yapıdadır.

* Çift zincirlidir.

*Hücre bölünmesi önce kendini eşler.

Gen

DNA üzerinde yer alan görev birimlerine gen denir.

* Genler nükleotitlerin bir araya gelmesiyle oluşur.

* DNA zinciri üzerinde yaklaşık 30.000 ne yakın gen olduğu tahmin edilmektedir.

*Her bir özellikle ilgili genlerin yapısı birbirinden farklıdır.(saç,göz,ten rengi ve kan grubu geni gibi)

                                           

Yukarıda X ile gösterilen kısım DNA üzerinde yer alan geni gösterir.

Nükleotit

DNA yı oluşturan yapı birimlerine nükleotit denir.

* Bir nükleotit bir fosfat, bir deoksiriboz şekeri ve bir nükleotitin bir araya gelmesiyle oluşur.

Bir nükletoit adını yapısındaki organik bazdan alır.

                                    

* DNA zincirinde Adenin(A) bazının karşısına daima Timin(T) bazı gelir.

* DNA zincirinde Guanin(G) bazının karşısına daima Sitozin(C) bazı gelir.

Yukarıdaki DNA parçasında :

* 6 Tane Fosfat(F) bulunur.

*6 Tane şeker bulunur.

* 1 tane Adenin bazı(A) ve 1 tane Timin bazı(T) bulunur.

*2 tane guanin bazı(G) ve 2 tane Sitozin bazı(C) bulunur.

Not:

-Bir DNA zincirinde Adenin sayısı=Timin sayısı

-Bir DNA zincirinde Guanin sayısı=Sitozin sayısına

-Bir DNA zincirinde Nükletit sayısı=Fosfat sayısına=Şeker sayısına

-Nükleotit sayısı=A+T+G+C toplamına 

-A+G=T+C  ya da A+C=T+G  olur.

*Yukarıda verdiğimiz kavramları büyükten küçüğe sıralar isek

Hücre> Çekirdek> Kromozom> DNA> GEN> Nükleotit> Organik Baz 

                                  

*Test sorularında ençok karşımıza çıkan sıralama

Kromozom> DNA> GEN> Nükleotit

Canlıları birbirinden farklı kılan DNA larındaki nükleotit sayısı ve nükleotit dizilişlerinin farklı olmasıdır.

HÜCRE BÖLÜNMESİ

Bir hücre neden bölünür sorusuna verilecek cevap

* Hücrenin hacimce artması sonucu çekirdeğin hücreyi yönetemez hale gelir ve çekirdek hücreye bölün emri verir.


*  Hücre bölünmesinden önce DNA kendini eşler.Bu eşleme sonunda kalıtsal yapıyı diğer hücrelere aktarılmasını sağlar. 

DNA eşlemesi sırasında 

                    



1. Organik bazlar arsındaki zayıf hidrojen bağları kopar.

2.DNA zinciri bir fermuar gibi ikiye ayrılır.

3.Sitoplazmada serbest halde bulunan organik bazalar çekirdeğe gelir.

4.Adeninin karşısına Timin bazı , guaninin karşısına sitozin bazı gelir.

5. İlk DNA nın aynısı iki yeni DNA oluşur.


 Eşleme sonunda  DNA miktarı iki katına çıkar ve hücre bölünmesi başlar.

Hücre Bölünmesi  iki çeşittir.

* Mitoz bölünme ve mayoz bölünme

Hücre bölünmesi 2 bölünme şeklinde gerçekleşir çekirdek  ve sitoplazma  bölünmesi olarak.