gazların basıncı

GAZLARIN BASINCI

Gazların belirli bir şekli ve hacmi yoktur. Kapalı bir kapta  bulunan  gaz  tanecikleri  bulundukları  kabın yüzeyine çarparak basınç oluşturur.

*Gazların basıncı sıcaklık arttıkça artar.

*Yer küreden uzaklaştıkça açık hava basıncı azalır.Bundan dolayıdır: yükseklere çıkıldıkça dağcıların burnunun kanaması ya da uçan  baloların gökyünde patlamalarının nedeni açık hava basıncı azaldıkça içerdeki basınç dışarıya çıkmak istiyecektir.

* Gazlar  sıkıştırılabildiklerinden  dolayı  kabın  hacmi azaldıkça yüzeye daha fazla basınç uygulayacaktır.

Araç  tekerlerinin  şeklini  korumasının  nedeni,  içerisindeki gazın uyguladığı basınçtır.

Açık Hava Basıncının Ölçülmesi

   Dünya’yı  saran  atmosferin  yapısında  birçok  gaz bulunur. Bu gazların bir ağırlığı vardır içinde bulunan cisimlere basınç uygularlar. Uygulanan basınca atmosfer basıncı ya da açık hava basıncı  denir.

*Deniz seviyesinde açık hava basıncı 1 atmosfer basınçtır. (1 atm’dir.)

* Deniz seviyesinden yukarı çıkıldıkça açık hava basıncı azalır.

* Açık hava basıncını ilk olarak İtalyan fizikçi Toricelli ölçmüştür.

- toricelli bu deneyinde civa kullanmasının nedeni yoğunluğunun fazla olmasıdır.Eğer civa yerine su kullanmış olsaydı 10 metreyi aşkın bir cam boru kullanmak zorunda kalırdı.

Yaptığı deney sonucunda ;

* Daldırılan cam borunun şekline 

*uzunluğuna

*Daldırılış şekline bağlıdeğildir.

* Açık hava basıncı barometre, kapalı kaplardaki basınç manometre ile ölçülür.

Katı – Sıvı – Gaz Basıncının Günlük Hayattaki Yeri

*Tamamen su dolu bir bardağın ağzı kâğıt havlu ile kapatılarak ters çevrildiğinde atmosfer basıncının etkisiyle su dökülmez.

* Pipetle içilen sıvılarda da açık hava basıncının etkisi vardır.

* Vakum makineleri, elektirik süpürgesinde de açık hava basıncının etkisi gözlenir.

*Deodorant, böcek öldürücü spreyler, oksijen tüpü, yangın tüpü, mutfak tüpü gaz basıncından faydalanılarak üretilen araçlardır.

*Otomobillerdeki hidrolik fren sisteminde, sıvı basıncından yararlanılır.

* İş  makinelerinin  lastiklerinin  geniş  olmasında,  katı basıncından yararlanılır.

*İki ayak üzerinde dururken az, tek ayak üzerinde dururken fazla basınç uygulanır.

*Sivri topuklu ayakkabı ile kumda ya da karda daha zor yürünür.

*Hareket hâlindeki aracın durmasını sağlayan hidrolik fren sistemleri, sıvıların basıncı sayesinde çalışır.

*Pipetle içecek içerken sıvının pipette yükselmesi.

*Uçan balonların belirli bir yüksekliğe çıktıktan sonra patlaması.

*Fil, gergedan, deve gibi hayvanların ayaklarının taban alanlarının büyük olması, onların yere uygulayacakları basıncı küçülterek kum veya toprak zeminde kolay yürümelerini sağlar.